Γιώργος Τσινίδης: Αμπελουργικά μηχανήματα

Η χρήση μηχανημάτων, εκτός του ότι εκσυγχρονίζει την αμπελουργία, συμβάλλει και στην αντιμετώπιση του προβλήματος της έλλειψης εργατών.

Η αμπελουργία γοητεύει όλο και περισσότερους νέους παραγωγούς στη χώρα μας. Ποια είναι όμως τα μηχανήματα που χρειάζεται ένας νέος αμπελουργός ή ένας αμπελουργός που θέλει να εκσυγχρονίσει τη μονάδα του; Μιλήσαμε με τον κ. Γιώργο Τσινίδη, γεωπόνο – οινολόγο MSc, σύμβουλο καλλιέργειας αμπέλου και «youtuber» του διαδικτυακού καναλιού αμπελουργίας «The Greek Vineyard», ο οποίος μας έδωσε όλες τις σχετικές πληροφορίες:

«Mε την αυξανόμενη έλλειψη εργατών, μας είπε o κ. Τσινίδης, ένας νέος αμπελουργός πρέπει να στοχεύσει στη μέγιστη εκμηχάνιση της καλλιέργειας. Έτσι θα επιτύχει σημαντική μείωση του κόστους της καλλιέργειας, ενώ θα περιορίσει και το άγχος όσον αφορά τη διεκπεραίωση των εργασιών. Διότι με την έλλειψη εργατών δεν αυξάνεται μόνο το κόστος, λόγω αύξησης των ημερομισθίων, αλλά μετατοπίζεται και η διεξαγωγή σημαντικών καλλιεργητικών εργασιών, όπως είναι το κλάδεμα, το ξεφύλλισμα και το βλαστολόγημα.

»Κάτι τέτοιο μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικά προβλήματα, όπως είναι η έξαρση μυκητολογικών ασθενειών ή η υποβάθμιση του σταφυλιού, με πιθανές καθυστερήσεις στον τρύγο των σταφυλιών. Εγώ προσωπικά συνιστώ σε κάθε νέο αμπελουργό να στραφεί στην απόκτηση όλων των μηχανημάτων που χρειάζονται για την καλλιέργεια των αμπελιών του.

»Συγκεκριμένα, τα μηχανήματα που θα χρειαστεί ένας νέος αμπελουργός είναι:

• Ψεκαστικό συγκρότημα, συρόμενο ή αναρτώμενο, ιδανικά με τουρμπίνα αέρα ή και ηλεκτροστατικό, αν επαρκεί το κεφάλαιο επένδυσης. Πρόκειται για ένα εργαλείο απαραίτητο για την φυτοπροστασία.
• Καταστροφέας, για να μπορεί να καταστρέψει τις κληματίδες από το κλάδεμα.
• Κορυφολογητής, για να μπορεί να κορυφολογεί τα αμπέλια κατά τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου.
• Αποφυλλωτική μηχανή, εργαλείο απαραίτητο για φτηνό και άμεσο ξεφύλλισμα.
• Φρέζα και καλλιεργητής, εργαλεία απαραίτητα αν ο αμπελουργός έχει νέα αμπέλια.
• Ρίπερ και λιπασματοδιανομέας.
• Εργαλεία κατεργασίας εδάφους και χορτοκοπής κάτω από τη σειρά, όπως είναι υδραυλικά τσαπάκια, φρεζάκια ή μεσινέζες-βούρτσες».

Αμπελουργικό τρακτέρ

Η επιλογή εξαρτημάτων, όπως συμβουλεύει ο κ. Τσινίδης, πρέπει να γίνει μετά από έρευνα και σύμφωνα με τη διαμόρφωση των αμπελιών του εκάστοτε αμπελουργού. Και για να λειτουργήσουν αυτά τα εξαρτήματα, χρειάζονται και τον κατάλληλο γεωργικό ελκυστήρα (τρακτέρ).

«Ο νέος αμπελουργός, τονίζει ο έμπειρος καλλιεργητής, θα πρέπει –κάνοντας βέβαια τον προϋπολογισμό του– να επιλέξει έναν αξιόπιστο ελκυστήρα με αρκετή ιπποδύναμη, προκειμένου να λειτουργήσουν τα παραπάνω εργαλεία, τα οποία απαιτούν ελκτική δύναμη και αρκετή ποσότητα παροχής λαδιού. Μάλιστα, για τη δική του προστασία από χημικά και από ατυχήματα ανατροπής, θα χρειαστεί έναν ελκυστήρα με φίλτρα ενεργού άνθρακα και με καμπίνα».

Στην Ελλάδα, όπως μας είπε ο κ. Τσινίδης, ο στόλος των γεωργικών μηχανημάτων είναι από τους πιο γηρασμένους στην Ευρώπη. Με μηχανήματα ηλικίας από 20 έως και άνω των 50 ετών, χωρίς καμπίνα και χωρίς προστατευτικό τόξο, με μικρή ισχύ και χαμηλές δυνατότητες παροχής απαιτούμενου λαδιού, δεν μπορούν να λειτουργήσουν τα σύγχρονα παρελκόμενα μηχανήματα, και η εκμηχάνιση της καλλιέργειας της αμπέλου είναι ουσιαστικά αδύνατη.

Σχετικά με τα αναγκαία χαρακτηριστικά που θα πρέπει να λάβει υπόψη του ο παραγωγός για το κάθε μηχάνημα που θα επιλέξει, ο κ. Τσινίδης μάς αναφέρει τα εξής:

«Τα μηχανήματα των αμπελουργών πρέπει να προσαρμόζονται στο μέγεθος της καλλιέργειας, και αυτό που παίζει τον σημαντικότερο ρόλο είναι το πλάτος των γραμμών στα αμπέλια.

»Συνιστώ το μέγιστο πλάτος σε όλα τα παρελκόμενα μηχανήματα να μην ξεπερνά το 60-65% της απόστασης μεταξύ των γραμμών, έτσι ώστε οι εργασίες να γίνονται με άνεση ακόμα και αν υπάρχουν σειρές που έχουν πλαγιάσει ή στις οποίες η βλάστηση είναι πυκνή  –κάτι που μπορεί να συμβεί από το 4ο έτος φύτευσης και έπειτα.

»Επίσης, σημαντικό ρόλο στο μέγεθος των μηχανημάτων παίζουν και τα εξής χαρακτηριστικά των αμπελιών:

1. Η κλίση του εδάφους, που μπορεί να είναι κατακόρυφη ή πλάγια.
2. Το μέγεθος των κεφαλαριών, το οποίο πρέπει να είναι τόσο ώστε να μπορεί να στρίψει ο ελκυστήρας μαζί με το αναρτώμενο, το συρόμενο ή το παρελκόμενο μηχάνημα.
3. Το ύψος των αμπελιών, χαρακτηριστικό που αφορά ειδικά τα παρελκόμενα κορυφολόγησης και ξεφυλλίσματος, καθώς και το ύψος της καμπίνας των ελκυστήρων, ειδικά στην περίπτωση σκεπαστών αμπελιών».

Ύψος επένδυσης

«Από την ενεργειακή κρίση και έπειτα, μας λέει ο κ. Τσινίδης, οι αξίες στα αμπελουργικά μηχανήματα αυξήθηκαν έως και 40%, με μια ελαφρά αποκλιμάκωση των τιμών το τελευταίο εξάμηνο.

»Παρ’ όλα αυτά, ένας νέος αμπελουργός, εφόσον δεν διαθέτει κανένα μηχάνημα, θα πρέπει να βάλει βαθιά το χέρι στην τσέπη του, καθώς ένας απλός αξιόπιστος γεωργικός ελκυστήρας και μια σειρά παρελκόμενων όπως αυτά που αναφέραμε παραπάνω θα κοστίσουν πάνω από 70.000 – 80.000 ευρώ, χωρίς ΦΠΑ.

»Η εκτίμηση αυτή αφορά έναν νέο αμπελουργικό ελκυστήρα μιας οικονομικής εταιρείας, με κίνηση 4×4, ισχύ 75 ίππων, απλή καμπίνα, μηχανικό χειρισμό και παρελκόμενα με μέσες τιμές αγοράς.

Επιλογές μηχανημάτων

Όπως μας λέει ο κ. Τσινίδης, η ποικιλία των σταφυλιών δεν επηρεάζει τις επιλογές των μηχανημάτων· η διαμόρφωση όμως του αμπελώνα τις επηρεάζει.

Για τα επιτραπέζια σταφύλια π.χ., τα οποία πολλές φορές είναι σκεπασμένα με αντιχαλαζιακά δίχτυα ή και με νάιλον, ο γεωργικός ελκυστήρας θα πρέπει να έχει ειδική τροποποιημένη χαμηλή καμπίνα, πράγμα που αυξάνει το κόστος.

Επίσης, σε αμπελώνες με τέτοια διαμόρφωση, κάποια από τα εργαλεία (όπως είναι ο κορυφολογητής) είναι αδύνατο να δουλέψουν, ή θα πρέπει να είναι σχεδιασμένα και προσαρμοσμένα στις ειδικές απαιτήσεις λόγω του συστήματος υποστύλωσης.

Ευφυής αμπελουργία

Όσον αφορά τα ευφυή μηχανήματα, ο κ. Τσινίδης επισημαίνει ότι μέχρι στιγμής δεν έχει σημειωθεί στροφή των αμπελουργών σε αυτά. Αυτό οφείλεται σε τέσσερις λόγους, που είναι οι εξής:

1. Ο μεγάλος μέσος όρος της ηλικίας των αμπελουργών.
2. Το πρόβλημα της έλλειψης εργατικού προσωπικού και μάλιστα εκπαιδευμένου στη χρήση τέτοιων μηχανημάτων, που απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή και χειρισμό.

• Το ιδιαίτερα υψηλό κόστος της ευφυούς τεχνολογίας στην Ελλάδα.

1. Οι μικρές κατά μέσο όρο εκμεταλλεύσεις, καθώς –σύμφωνα με έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ το 2020– μόλις το 12,6% των αμπελουργών στην Ελλάδα έχουν πάνω από 50 στρέμματα αμπελώνων.

«Οι παράγοντες αυτοί, υπογραμμίζει ο κ. Τσινίδης, φρενάρουν τη μετάβαση προς τη νέα τεχνολογία. Παρ’ όλα αυτά, ελπίζω ότι οι νέοι αμπελουργοί, που είναι πιο κοντά στην τεχνολογία, θα στραφούν σε ευφυή μέσα, τα οποία θα μειώσουν το ρίσκο ζημιάς και το κόστος της καλλιέργειας».

Κλιματική αλλαγή

«Η πρώτη και πιο σημαντική απειλή από την αλλαγή του κλίματος είναι οι μυκητολογικές ασθένειες» επισημαίνει ο κ. Τσινίδης. Και θεωρεί ότι η ανάπτυξη μυκητολογικών ασθενειών μπορεί να παρεμποδιστεί με καλύτερα ψεκαστικά μηχανήματα (ηλεκτροστατικά και χαμηλού όγκου), με ψεκαστικά drone, καθώς επίσης με αποφυλλωτικά και ξεβλαστικά μηχανήματα, με τα οποία επιτυγχάνονται καλύτερες καλλιεργητικές παρεμβάσεις.