Για την ορθή εγκατάσταση ενός πτηνοτροφείου, τη θέρμανση, τη μόνωση, την τροφή και το νερό των κρεατοπαραγωγών πτηνών μάς μίλησε ο κ. Ηλίας Αλεξίου, κτηνίατρος και πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Οργανώσεων Πτηνοτρόφων.
Agro.tec: Υπάρχουν προδιαγραφές για τις εγκαταστάσεις ενός πτηνοτροφείου ή οι περισσότεροι κινούνται με βάση τον ανταγωνισμό και όσα εφαρμόζουν άλλοι πτηνοτρόφοι;
– Υπάρχουν και οι δύο περιπτώσεις. Κάποιοι μιμούνται τους γείτονες και επαναλαμβάνουν κάποια λάθη του παρελθόντος, ενώ κάποιοι άλλοι εμπιστεύονται τους ειδικούς. Στην πραγματικότητα όμως, αν κάποιος φτιάχνει μια νέα μονάδα, θα πρέπει να μελετήσει όλες τις παραμέτρους. Τα μειωμένα περιθώρια κέρδους δεν επιτρέπουν σπατάλες, χωρίς αυτό να σημαίνει βέβαια ότι επιτρέπεται να γίνουν εκπτώσεις στις βασικές ανάγκες των πουλιών.
Οι σύγχρονοι θάλαμοι έχουν τοίχους και οροφή από σάντουιτς πάνελ, δηλαδή από δύο φύλλα μετάλλου με μονωτικό υλικό στη μέση. Αυτό παρέχει μόνωση η οποία είναι σημαντική και για το καλοκαίρι και για το χειμώνα, καθώς έτσι προστατεύονται τα πτηνά από τον ήλιο και από οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες.
Agro.tec: Υπάρχουν προδιαγραφές για τη θέρμανση;
– Για όλα υπάρχουν προδιαγραφές και όλα θα πρέπει να είναι συνδεδεμένα μεταξύ τους. Το βασικότερο πράγμα που χρειάζεται ένα πτηνοτροφείο για την εκτροφή των πουλιών, είναι η μόνωση, η οποία υπάρχει στους τοίχους και στην οροφή –που όπως προαναφέραμε αποτελούνται από σάντουιτς πάνελ– αλλά και στη στρωμνή, δηλαδή στο δάπεδο όπου ούτως ή άλλως κοιμούνται τα πουλιά. Αν το δάπεδο δεν είναι μονωμένο και καλά προθερμασμένο πριν τοποθετηθούν τα πουλιά, αυτά θα κρυώνουν και δεν θα αποδίδουν.
Μετά τη μόνωση, πρέπει να εξασφαλίσουμε τη θέρμανση, τον εξαερισμό, την τροφή, το νερό και το φωτισμό. Αυτά είναι η δουλειά και ο βραχνάς μας.
Agro.tec: Γιατί μπορεί να γίνει βραχνάς;
– Γιατί αυτά πρέπει να σχεδιαστούν σωστά και σε αρμονία μεταξύ τους, ενώ έχουν σημαντικό κόστος. Για παράδειγμα, είπαμε ότι μία βασική παράμετρος είναι ο εξαερισμός. Αν τον κάνουμε χωρίς σχεδιασμό και ανεξέλεγκτα, τότε χάνουμε τη θέρμανση ή την ψύξη για τις οποίες ξοδέψαμε χρήματα.
Επίσης, η τροφή και το νερό έχουν πολύ μεγάλη σημασία. Έχουμε μετρητές που καταγράφουν πόσο νερό και τροφή καταναλώνουν τα πτηνά, γιατί χάρη σε αυτές τις ενδείξεις μπορούμε να γνωρίζουμε εγκαίρως αν κάτι δεν πάει καλά.
Agro.tec: Αν έπρεπε να καταρτίσουμε το «εγχειρίδιο του καλού πτηνοτρόφου», τι θα έπρεπε να περιλαμβάνει αυτό;
– Θα ξεκινούσαμε από το πόσα πουλιά μπορούν να εκτρέφονται ανά τετραγωνικό, κάτι που σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία εξαρτάται από τα κιλά. Δηλαδή, στην εντατική εκτροφή επιτρέπονται για τις απλές εκτροφές 33 κιλά ανά τετραγωνικό.
Όμως, τα κιλά αυτά μπορούν να αυξηθούν στα 39 ή στα 42 με κάποιες προϋποθέσεις, μια απ’ τις οποίες είναι το πόσο καλός είναι ο σχεδιασμός που έχει προηγηθεί για τον εξαερισμό, τη θέρμανση και τη διανομή της τροφής και του νερού.
Επίσης, αν υπάρχουν καλές συνθήκες διαβίωσης και χαμηλή θνησιμότητα, η νομοθεσία σου επιτρέπει να φτάσεις μέχρι και τα 42 κιλά ανά τετραγωνικό, καταγράφοντας όμως επιπλέον τους αέριους ρυπαντές, δηλαδή την αμμωνία και το διοξείδιο του άνθρακα.
Agro.tec: Υπάρχουν μετρητές για τη ρύπανση του αέρα μέσα σε ένα πτηνοτροφείο;
– Υπάρχουν, αλλά στην Ελλάδα είναι ακόμα λίγα τα πτηνοτροφεία που τους διαθέτουν. Τα μηχανήματα ανίχνευσης ρύπανσης είναι ουσιαστικά αισθητήρες που σου δείχνουν σε έναν πίνακα τις τιμές που καταγράφουν.
Η ρύπανση συνήθως ανεβαίνει τη δεύτερη και την τρίτη εβδομάδα ζωής των πτηνών. Αυτό γιατί αυτές τις πρώτες δύο εβδομάδες τα πουλιά είναι ακόμα μικρά και η θερμότητα που παράγουν ως ζωικοί οργανισμοί είναι ανεπαρκής. Έτσι, η ζέστη –που είναι κομβική για την ανάπτυξή τους– παρέχεται αποκλειστικά από το σύστημα θέρμανσης που παράγει διοξείδιο του άνθρακα.
Είναι όμως εξαιρετικά σημαντικό να γίνεται και εξαερισμός, για να απομακρυνθεί η περίσσεια υγρασία, η αμμωνία και το διοξείδιο του άνθρακα. Οπότε σε αυτό το χρονικό διάστημα πρέπει να παρακολουθείται πιο έντονα ο πληθυσμός των πτηνών, ώστε να γίνονται διορθωτικές κινήσεις και να διατηρείται η ισορροπία.
Η θέρμανση προέρχεται συνήθως είτε από σόμπες είτε από αερόθερμα υγραερίου. Υπάρχουν κι άλλοι τρόποι θέρμανσης, όπως με καυστήρες πέλετ ή πετρελαίου και με ηλεκτρικές σόμπες υπερύθρων, αλλά δεν βρίσκουν ευρεία εφαρμογή στη χώρα μας. Το συνηθέστερο μέσο θέρμανσης είναι το υγραέριο, και με την κρίση της ενέργειας ήταν το καύσιμο με την πιο χαμηλή τιμή συγκριτικά με τα άλλα.
Agro.tec: Κρίνετε ότι θα βοηθηθεί ο κλάδος με τα σχέδια βελτίωσης που ανακοινώθηκαν;
– Κατ’ αρχήν εξαιρεθήκαμε από τον αναπτυξιακό νόμο. Ήμασταν εντός μέχρι τελευταία στιγμή, αλλά τελικά εξαιρεθήκαμε. Νομίζω ότι έχουμε πολλή δουλειά ακόμα ώστε να πείσουμε την πολιτεία ότι ο κλάδος μας χρειάζεται στήριξη με χρηματοδοτικά εργαλεία, γιατί όλοι οδηγούμαστε σε πιο πράσινες μορφές εκτροφής, όπως επιτάσσει η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Αυτό σημαίνει ότι στο άμεσο μέλλον θα πρέπει να αλλάξουμε πολλά από τα συστήματα που χρησιμοποιούμε σήμερα και να τα αντικαταστήσουμε με άλλα πιο φιλικά προς το περιβάλλον, ώστε να καταναλώνουμε λιγότερο ρεύμα μειώνοντας τους ρύπους μας.
Παρ’ όλα αυτά, αυτή τη στιγμή η ελληνική πτηνοτροφία παράγει το λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα, χρειάζεται το λιγότερο νερό και καταλαμβάνει τη λιγότερη γη για εγκατάσταση σε σχέση με άλλες ζωικές εκτροφές. Δεν είναι δυνατό όμως να επενδύουμε συνεχώς χωρίς βοήθεια, γιατί έτσι δεν θα αντέξουμε τις οικονομικές πιέσεις. Και ας μην ξεχνάμε ότι τα τελευταία 10 χρόνια βιώνουμε συνεχώς μια κρίση.
Agro.tec: Μπορείτε να μας αναφέρετε μερικές βασικές παραμέτρους στην εκτροφή των πτηνών;
– Η συντριπτική πλειοψηφία των πουλιών στη χώρα μας εκτρέφονται για λογαριασμό μεγάλων και καθετοποιημένων εταιρειών. Τι σημαίνει κάθετες εταιρείες; Μας προμηθεύουν με νεοσσούς σε ηλικία μίας μέρας, μας δίνουν για όλο το διάστημα που τα εκτρέφουμε την τροφή –που διαφέρει ανάλογα με την ηλικία, προκειμένου να καλύπτει τις βασικές ανάγκες των πτηνών– και συνήθως μας παρέχουν και κτηνιατρική επίβλεψη. Αυτό σημαίνει ότι αν παρατηρήσουμε κάποιο πρόβλημα υγείας, έχουμε κτηνιατρική κάλυψη για να το επιλύσουμε.
Τα εμβόλια των πτηνών γίνονται όλα την πρώτη μέρα στο εκκολαπτήριο, καθώς το επίπεδο εργασιών στα εκκολαπτήρια αυτών των εταιρειών είναι πολύ ανώτερο από αυτό που μπορεί να επιτύχει ένα πτηνοτροφείο. Οπότε παραλαμβάνουμε εμβολιασμένα πτηνά, που είναι προστατευμένα απέναντι στις σημαντικότερες ασθένειές τους.
Οι εταιρείες παροχής γενετικού υλικού παγκοσμίως είναι δύο, και για την Ευρώπη τα εκκολαπτήριά τους βρίσκονται στη Γερμανία και την Ουγγαρία. Από εκεί διανέμονται τα υβρίδιά τους σε όλη την Ευρώπη.
Όταν ξεκίνησα πριν από μερικές δεκαετίες, υπήρχαν κάμποσες εταιρείες στο χώρο. Σιγά σιγά, όμως, με την πάροδο των χρόνων συγχωνεύθηκαν και έχουν μείνει δύο, κάτι που κάνει σαφή την παγκοσμιοποίηση ακόμα και στην πτηνοτροφία.
Agro.tec: Πότε γίνεται η σφαγή των πτηνών στην εντατική πτηνοτροφία;
– Αυτό εξαρτάται από τις ανάγκες της αγοράς, από την εταιρεία με την οποία συνεργάζεται ο κάθε πτηνοτρόφος, καθώς και από τις μορφές με τις οποίες αυτή διαθέτει τα κοτόπουλα. Συνήθως, οι ηλικίες είναι από 38 έως 48 ημέρες. Για τα βιολογικά και τα ελευθέρας βοσκής κοτόπουλα ο μέσος όρος ηλικίας σφαγής αυξάνεται στις 90 ημέρες.
Agro.tec: Γίνονται ενέργειες προκειμένου να επιταχυνθεί η ανάπτυξη του ζώου;
– Αυτό το έχουν αναλάβει οι δύο εναπομείνασες εταιρείες γενετικού υλικού. Εμείς δεν έχουμε δυνατότητα να κάνουμε τίποτα περισσότερο από το να μεγαλώνουμε σωστά τα πτηνά και με όρους ευζωίας. Μέσα από την τροφή του, το κάθε πτηνό παραλαμβάνει όλα εκείνα τα συστατικά που χρειάζεται για να έχει μια σωστή ανάπτυξη, και τελικά να μας προσφέρει ένα εξαιρετικό είδος κρέατος που χρειαζόμαστε όλοι για τη διατροφή μας.
Agro.tec: Είπατε ότι οι εταιρείες προμηθεύουν ακόμη και την τροφή…
– Παρέχουν το 100% της τροφής και δεν επιτρέπουν προσμείξεις· ούτε κόκκο από κάτι διαφορετικό. Καταλαβαίνετε ότι για να έχουμε σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα τα αποτελέσματα που θέλουμε, πρέπει οι τροφές να είναι προσεγμένες.
Όσον αφορά το νερό, τα πτηνά καταναλώνουν το νερό του πτηνοτροφείου, από γεώτρηση, από κοινοτική παροχή ή από νερό πόλεως. Το νερό πρέπει να είναι πόσιμο, δηλαδή να είναι κατάλληλο να το πιει και ο άνθρωπος.
Εμείς προβαίνουμε σε χημική και μικροβιολογική εξέτασή του, προκειμένου να εντοπίσουμε τυχόν ρύπανση, καθώς τα υπόγεια ύδατα σε περιοχές που υπάρχουν πολλά εκτροφεία –όχι μόνο πτηνών, αλλά και άλλου είδους ζώων– μπορεί να είναι μολυσμένα.
Παίρνουμε λοιπόν τα μέτρα μας και απολυμαίνουμε το νερό με ειδικό τρόπο, ούτως ώστε να είμαστε εξασφαλισμένοι ότι δεν θα δημιουργηθεί κάποιο πρόβλημα στην παραγωγή μας.
Agro.tec: Πώς γίνονται αντιληπτές οι ασθένειες που προσβάλλουν τα πτηνά και τι μέτρα λαμβάνετε;
– Μια ιδιαίτερη περίπτωση είναι η γρίπη των πτηνών, μια ζωοανθρωπονόσος που σε περίπτωση επιβεβαιωμένων κρουσμάτων λαμβάνονται μέτρα αποκλεισμού. Δηλαδή, αν βρεθεί θετικός κάποιος πληθυσμός πτηνών, θανατώνεται και ταυτόχρονα απομονώνεται μια αρκετά μεγάλη περιοχή, ούτως ώστε να αποφευχθεί η μετάδοση. Η γρίπη των πτηνών εμφανίζεται συνήθως με τα αποδημητικά πτηνά, κυρίως τις πάπιες, που πολλές φορές δεν νοσούν οι ίδιες αλλά μπορούν να μεταδώσουν τον ιό. Εμείς ευτυχώς δεν έχουμε πολλά κρούσματα. Πολύ σοβαρότερα προβλήματα έχουν η Ιταλία, η Γαλλία και οι βορειοευρωπαϊκές χώρες.
Ένας πρώτος τρόπος για να αντιληφθούμε ότι κάτι συμβαίνει είναι η μείωση της κατανάλωσης τροφής και νερού από τα πτηνά. Ένας σωστός πτηνοτρόφος καταγράφει τα πάντα, οπότε άμεσα αντιλαμβάνεται την αλλαγή στην κατανάλωση.
Υπάρχουν όμως και άλλες ασθένειες που προσβάλλουν τα πτηνά. Η πιο σημαντική είναι η λοιμώδης βρογχίτιδα, που ανήκει στην κατηγορία των κορονοϊών και κάνει πολύ συχνά μεταλλάξεις. Έτσι, ενώ μπορεί να γίνονται εμβόλια, αν εμφανιστεί μια μετάλλαξη, το πτηνό δεν μπορεί να προστατευτεί απέναντί της.
Υπάρχει επίσης η ψευδοπανώλη, η οποία μας είχε απασχολήσει πριν δύο δεκαετίες στην Ελλάδα. Είναι μια πολύ λοιμογόνος νόσος, που και σε αυτήν λαμβάνονται μέτρα απομόνωσης και θανάτωσης των πουλιών. Να σημειώσουμε όμως ότι όλες αυτές οι ιογενείς ασθένειες δεν προσβάλλουν τον άνθρωπο.
Η συνέντευξη του κ. Αλεξίου φιλοξενήθηκε στο τεύχος Μαρτίου-Απριλίου του περιοδικού AGRO.TEC. Γίνετε συνδρομητής κάνοντας κλικ εδώ.
