Αποκαλυπτικό ήταν το πρόσφατο ρεπορτάζ της εφημερίδας Guardian για τους δισεκατομμυριούχους που καρπώνονται τις αγροτικές επιδοτήσεις, και παρουσιάζει η Εθνική Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΘΕΑΣ).
Όπως αναφέρεται στο δημοσίευμα, πρόκειται για «γενναιόδωρες» γεωργικές επιδοτήσεις, που δόθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση σε εταιρείες περισσότερων των δώδεκα δισεκατομμυριούχων μεταξύ 2018 και 2021, σε μια εποχή όπου ο αγροτικός τομέας βαδίζει σε τεντωμένο σχοινί.
Από αρχές του 2022 μέχρι και σήμερα, οι αγρότες γίνονται δέκτες μιας σειρά πολλαπλών κρίσεων, ξεκινώντας από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία με επακόλουθο την ενεργειακή κρίση και εν συνεχεία την κλιματική αλλαγή, οι επιπτώσεις της οποίας τα τελευταία χρόνια πλήττουν ανεπανόρθωτα τις αγροτικές εκμεταλλεύσεις.
Σε συνάρτηση με τα ανωτέρω αίτια, η εφαρμογή της Νέας ΚΑΠ 2023-2027 και το αυξημένο κόστος παραγωγής επιβάρυναν ακόμα περαιτέρω τους αγρότες, οι οποίοι φέτος προκειμένου να επικοινωνήσουν τα αιτήματά τους διαμαρτυρήθηκαν σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
Και ενώ η συντριπτική πλειοψηφία των αγροτών αγωνίζεται να βγάλει τα προς το ζην, δημοσίευμα της Guardian αποκαλύπτει πως δισεκατομμυριούχοι ήταν οι «τελικοί δικαιούχοι» που συνδέονται με 3,3 δισ. ευρώ αγροτικών επιδοτήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά την τελευταία τετραετία, ακόμη και όταν χιλιάδες μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις έκλεισαν, σύμφωνα με την ανάλυση των επίσημων, αλλά αδιαφανών στοιχείων από τα κράτη μέλη της ΕΕ.
Στους 17 «τελικούς δικαιούχους» που εντάσσονται στον κατάλογο των πλουσίων του Forbes για το 2022 περιλαμβάνονται ο Αντρέι Μπάμπις, ο πρώην πρωθυπουργός της Τσεχίας, ο Βρετανός μεγιστάνας των ηλεκτρικών σκουπών, Τζέιμς Ντάισον και ένας Κινέζος επενδυτής που είναι ιδιοκτήτης της ποδοσφαιρικής ομάδας Wolverhampton Wanderers.
Η ΕΕ δίνει το 1/3 του συνολικού προϋπολογισμού της στους αγρότες μέσω της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΑΠ), η οποία μοιράζει χρήματα με βάση την έκταση της γης που κατέχει ένας αγρότης και όχι με βάση το αν χρειάζεται τη στήριξη.
Ωστόσο, οι αυστηροί κανόνες προστασίας της ιδιωτικής ζωής, οι αδύναμες απαιτήσεις διαφάνειας και οι περίπλοκες αλυσίδες ιδιοκτησίας εταιρειών σημαίνουν ότι δεν είναι δυνατός ο έλεγχος του ποιος παίρνει τα χρήματα. Σε μελέτη που ανατέθηκε από την Επιτροπή Δημοσιονομικού Ελέγχου του Ευρωκοινοβουλίου το 2021, ερευνητές του Κέντρου Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής (Ceps) διαπίστωσαν ότι είναι «επί του παρόντος de facto αδύνατο» να προσδιοριστούν με πλήρη εμπιστοσύνη οι μεγαλύτεροι τελικοί δικαιούχοι της χρηματοδότησης της ΕΕ.
Η εν λόγω είδηση συνεπάγει για άλλη μια φορά πως η ανισότητα που επικρατεί στην εφαρμογή της ΚΑΠ και στην κατανομή των αγροτικών επιδοτήσεων, καταπατά την εργασία των αγροτών που μάχονται καθημερινά, όχι μόνο για την εξέλιξη του πρωτογενούς τομέα, αλλά και την ενίσχυση των τοπικών κοινοτήτων.
Η ΕΘΕΑΣ έχει επισημάνει αυτές τις αδυναμίες που φάνηκαν και στην πρόσφατη πληρωμή της προκαταβολής και ζητά την αναμόρφωση της κατάστασης, ώστε οι ενισχύσεις να πηγαίνουν στους παραγωγικούς παραγωγούς και όχι στους κυνηγούς επιδοτήσεων.