«Ενώ στην Ελλάδα καλλιεργούμε ρύζι με φάρμακα προδιαγραφών Ευρωπαϊκής Ένωσης, δε γνωρίζουμε με τι φάρμακα ή συντηρητικά έχουν ψεκαστεί τα ρύζια που έρχονται από χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης»
Με την προτροπή να εμπιστευτεί ο Έλληνας καταναλωτής το ελληνικό ποιοτικό ρύζι, ο πρόεδρος της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Ρυζιού κ. Χρήστος Γκατζάρας μίλησε στο Agro.tec για τα προβλήματα του κλάδου, για τη συγκομιδή που ξεκινά, καθώς και για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στις υποδομές του κάμπου της Χαλάστρας Θεσσαλονίκης.
Συνέντευξη στην Κατερίνα Λαδοπούλου
Agro.tec: Ποιοι είναι οι στόχοι σας στην Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Ρυζιού;
– Αυτό που έχουμε βάλει ως στόχο είναι να πιέσουμε την κυβέρνηση να μας βοηθήσει να κάνουμε κατηγοριοποίηση στις ποικιλίες του ρυζιού, ώστε να βοηθήσουμε τον τελικό καταναλωτή να γνωρίζει ποιες ποικιλίες ρυζιού αγοράζει, βάσει πληροφοριών που θα αναγράφονται στη συσκευασία.
Είναι σημαντικό να διατυπωθεί ευθαρσώς προς την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης ότι γίνονται πολλές νοθεύσεις στο ρύζι από εμπόρους που εισάγουν το προϊόν. Είναι κάτι που το γνωρίζουμε εμείς ως παραγωγοί αλλά δεν είναι σαφές στο καταναλωτικό κοινό, το οποίο πρέπει να έχει πληρέστερη ενημέρωση σχετικά με τις ποικιλίες του ρυζιού. Διότι δεν είναι όλες οι ποικιλίες ίδιες, ούτε στα χαρακτηριστικά τους ούτε στην ποιότητά τους, και άρα δεν μπορούν να έχουν και την ίδια τιμή.
Για να καταλάβετε, έχουμε συναντήσει πολλές φορές στο εμπόριο συσκευασίες που αναγράφουν ρύζι «Καρολίνα», ενώ στο εσωτερικό τους υπάρχει ρύζι «νυχάκι», το οποίο είναι πιο φθηνό. Σε αυτή την περίπτωση ο ανταγωνισμός δεν είναι ίσος, ενώ ο καταναλωτής δικαιούται να επιλέγει το κατάλληλο είδος ρυζιού, ανάλογα με τη μαγειρική του χρήση.
Agro.tec: Αυτό σημαίνει ότι οι καταναλωτές δεν είναι εξοικειωμένοι με τις ποικιλίες ρυζιού. Θα βοηθούσε η κατηγοριοποίηση σε αυτό;
– Παλιότερα ο σύνδεσμος ορυζοβιομηχάνων είχε κάνει μια μελέτη μέσω της οποίας καθορίζονταν τα τεχνικά χαρακτηριστικά κάθε ποικιλίας, με βάση το πάχος, το πλάτος και το βάρος ανά 1.000 σπυριά. Αυτή η μελέτη πρέπει να αξιοποιηθεί.
Σκοπός μας είναι να καταθέσουμε τη συγκεκριμένη μελέτη σε υπηρεσία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ούτως ώστε να υπάρχουν καταγεγραμμένα όλα τα στοιχεία για τις ποικιλίες ρυζιού.
Αυτό σημαίνει ότι για τη διενέργεια ελέγχων από τον Ενιαίο Φορέα Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ) σε υπεραγορές και μικρότερα μάρκετ, ή ακόμα και σε περιπτώσεις καταγγελίας, θα πρέπει να υπάρχουν οι απαραίτητες προδιαγραφές βάσει των οποίων θα γίνονται αξιολογήσεις και ανακλήσεις προϊόντων ή θα επιβάλλονται ποινές.
Agro.tec: Αυτή τη στιγμή που μιλάμε, γίνονται τέτοιοι έλεγχοι;
– Δεν γίνονται, επειδή ακριβώς οι κατηγορίες είναι δύο: τα μεσόσπερμα και τα μακρύσπερμα. Αυτό όμως δεν λέει κάτι. Πρέπει να δώσουμε τα πραγματικά τεχνικά χαρακτηριστικά της κάθε ποικιλίας, ώστε να υπάρχουν και οι ανάλογες οδηγίες που θα βοηθούν τους υπαλλήλους του ΕΦΕΤ να κάνουν ελέγχους.
Ένα άλλο ζήτημα που τέθηκε στο νέο υπουργό, μετά τη συνάντηση που είχαμε μαζί του, ήταν οι έλεγχοι σε λιμάνια και τελωνεία, ούτως ώστε, όταν εισάγονται νέα προϊόντα, να γνωρίζουμε ότι όντως πληρούν τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές βάσει των οποίων πραγματοποιούμε κι εμείς ως παραγωγοί τις καλλιεργητικές μας πρακτικές.
Διαφορετικά ανακύπτει ζήτημα αθέμιτου ανταγωνισμού, και θα σας δώσω δύο παραδείγματα.
Το πρώτο είναι ότι υπάρχουν φτηνά φάρμακα τα οποία έχουν απαγορευτεί στην Ευρώπη, εδώ και πάρα πολλά χρόνια, τα οποία όμως χρησιμοποιούνται ακόμα σε τρίτες χώρες.
Ένα άλλο παράδειγμα αφορά τις μεγάλες ορυζοπαραγωγές χώρες, οι οποίες κρατούν στις αποθήκες τους μεγάλες ποσότητες ρυζιού ακόμα και για τρία χρόνια, προκειμένου να έχουν αποθέματα για να καλύψουν εθνικές ανάγκες διατροφικής επάρκειας. Όταν συγκομίζουν τις νέες εσοδείες και παράγουν πλεόνασμα, τότε εξάγουν τα παλαιότερα αποθέματα και κρατούν οι ίδιοι την καινούρια παραγωγή. Για να διατηρηθούν όμως αυτά τα ρύζια στις αποθήκες, χρησιμοποιούνται φάρμακα που δεν είναι εγκεκριμένα από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Άρα χωρίς έλεγχο, δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για το ρύζι που εισάγεται.
Να τονίσω επίσης ότι όταν κάνουμε εξαγωγή εμείς ως χώρα για παράδειγμα στην Τουρκία ή σε χώρες που έχουν υψηλή κατανάλωση ρυζιού, ο έλεγχος είναι αυστηρότατος.
Δεν μπορεί να καλλιεργούμε εμείς ρύζι με εγκεκριμένα φάρμακα με προδιαγραφές που ορίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση, και να μη γνωρίζουμε με τι φάρμακα ή συντηρητικά έχουν ψεκαστεί τα ρύζια που έρχονται από χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Agro.tec: Ποιες είναι οι ποικιλίες που παράγουμε κατά κύριο λόγο στην Ελλάδα;
– Μπορούμε να καλλιεργήσουμε όλες τις ποικιλίες, αλλά το ελληνικό μπασμάτι δεν αναδύει τα αρώματα που έχει το μπασμάτι της Ινδίας. Θα έλεγα ότι είμαστε από τους καλούς παραγωγούς όσον αφορά τη στρεμματική απόδοση αλλά και την απόδοση από θέμα ποιότητας. Μας βοηθά το μικροκλίμα ειδικά στη βόρεια Ελλάδα.
Agro.tec: Ποιες είναι οι ποσότητες που παράγουμε;
– Πέρυσι καλλιεργήσαμε 240 χιλ. στρέμματα ρυζιού και είχαμε παραγωγή περίπου 220 εκατομμύρια κιλά. Το 80% είναι εξαγώγιμο προϊόν και πηγαίνει σε αραβικές χώρες που ψάχνουν καλό και ποιοτικό ρύζι.
Οι Έλληνες πολίτες, όπως και πολλοί Ευρωπαίοι, δεν καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες ρυζιού, όπως συμβαίνει σε άλλα σημεία του πλανήτη. Στην Τουρκία φανταστείτε ότι καταναλώνουν 10 φορές περισσότερο ρύζι από όσο εμείς στην Ελλάδα. Είναι στην κουλτούρα τους.
Agro.tec: Αυτήν την περίοδο ξεκινά και η συγκομιδή. Πώς θα είναι φέτος οι αποδόσεις;
– Φέτος αργήσαμε να καλλιεργήσουμε, λόγω καιρικών συνθηκών. Ο αλωνισμός έχει ήδη ξεκινήσει και μας δείχνει ότι η παραγωγή φέτος θα είναι μειωμένη κατά 10-15% συγκριτικά με το 2022.
Όσον αφορά τον τρόπο συγκομιδής, οι περισσότεροι παραγωγοί επιλέγουμε θεριζοαλωνιστικές μηχανές τελευταίας τεχνολογίας. Δεν σας κρύβω ότι έχουν γίνει σημαντικές επενδύσεις σε μηχανήματα, σε όλες τις διαδικασίες της παραγωγής, συμπεριλαμβανομένων των ψεκασμών και της λίπανσης.
Οι θεριζοαλωνιστικές μηχανές διαθέτουν καταγραφικά, δηλαδή διαβάζουν το χωράφι μέσω συστημάτων ευφυούς γεωργίας, η οποία έχει αρχίσει και υιοθετείται σε πολύ μεγάλο βαθμό. Έτσι, μέσω της καταγραφής, βλέπουμε σε ποια σημεία υστερεί το αγροτεμάχιό μας, ώστε να προσέξουμε τη λίπανση εκείνων των σημείων και να επιτύχουμε βελτίωση της απόδοσης.
Agro.tec: Σε ποιες τιμές αναμένεται να κυμανθείτε φέτος;
– Το εμπόριο είναι ρευστό στην παγκόσμια αγορά. Στις αρχές Σεπτέμβρη το μακρύσπερμο ρύζι που είχαμε αδιάθετο στα σιλό άρχισε να έχει μεγάλη ζήτηση, όταν έγινε ξαφνική ανακοίνωση από την Ινδία ότι απαγορεύει τις εξαγωγές μακρύσπερμου ρυζιού, για λόγους κάλυψης εσωτερικών αναγκών.
Τα προηγούμενα χρόνια, ένας τόνος ρυζιού «Καρολίνα» κόστιζε 350 – 400 ευρώ. Φέτος ξεκίνησε από τα 540 – 700 ευρώ ο τόνος. Να σημειώσω ότι πέρυσι υπήρχε ξηρασία, με αποτέλεσμα η Ιταλία να έχει μειωμένη παραγωγή. Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει όλο τον κόσμο. Κι ο λόγος για τον οποίο δεν κάνουν φέτος εξαγωγές χώρες όπως η Ινδία, η Καμπότζη η Ταϊλάνδη και η Μιανμάρ, είναι ακριβώς επειδή δεν τους βοήθησε ο καιρός στην παραγωγή. Αυτές οι χώρες καλλιεργούν μέσα στη χρονιά δύο και τρεις φορές.
Agro.tec: Αυτό βοηθά εμάς τους Ευρωπαίους; Κι από την άλλη, μια και αναφέρατε για κλιματική αλλαγή, πόσο προετοιμασμένοι είμαστε για ακραία καιρικά φαινόμενα όπως αυτά της Θεσσαλίας;
–Στην πρόσφατη συνάντησή μας με τον υπουργό, τον ενημερώσαμε ότι η περιοχή μας τροφοδοτείται από ένα φράγμα 70-80 ετών, το οποίο πρέπει οπωσδήποτε να συντηρηθεί. Αυτό θα μας βοηθήσει σε θέματα λειψυδρίας. Επίσης θέλουν συντήρηση και τα αντλιοστάσια του Θερμαϊκού και του κάμπου της Χαλάστρας.
Στην περιοχή μας εκβάλουν ο Αξιός, ο Αλιάκμονας, ο Λουδίας και ο Γαλλικός. Τα ποτάμια δεν έχουν καθαριστεί τα τελευταία χρόνια, και πλέον έχουν πυκνώσει από βλάστηση, δέντρα και προσχώσεις. Παλαιότερα επιτρέπονταν εργασίες αμμοληψίας, ενώ τώρα δεν επιτρέπονται. Αν γίνει νεροποντή ανάλογη εκείνων που έγιναν στη Θεσσαλία, με τον όγκο του νερού που θα έρθει μαζεμένο, θα έχουμε σοβαρό πρόβλημα. Κι αυτό δεν αφορά μόνο το ρύζι, γιατί στην περιοχή μας καλλιεργούνται επίσης βαμβάκι και καλαμπόκι.
Με οποιαδήποτε καταστροφή, τα χωριά θα ερημώσουν. Ο κόσμος θα προτιμήσει να πάει σε μια πόλη ζώντας με το μεροκάματο αντί να ασχοληθεί με τη γεωργία ή την κτηνοτροφία.
Σε κάθε περίπτωση συμπαραστεκόμαστε στους συναδέλφους παραγωγούς της Θεσσαλίας, και ως Διεπαγγεματική Οργάνωση Ρυζιού αποφασίσαμε να στείλουμε περίπου 15 τόνους ρύζι για να βοηθήσουμε τους συνανθρώπους μας.
