Ο αμπελοοινικός είναι ένας κλάδος που έχει αλλάξει άρδην εικόνα την τελευταία δεκαετία. Με πολλή προσπάθεια, κυρίως από τους ίδιους τους αμπελουργούς, το ελληνικό κρασί άρχισε να αποκτά καλή φήμη, να βραβεύεται σε διεθνείς διαγωνισμούς και να γίνεται συνώνυμο της καλής ποιότητας.
Τα προβλήματα όμως του κλάδου παραμένουν και είναι ξεκάθαρα σε όσους ασχολούνται με το κρασί και το αμπέλι. Μιλήσαμε με την οινοποιό κ. Κωνσταντίνα Σπυροπούλου, η οποία είναι πρόεδρος της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Αμπέλου και Οίνου (ΕΔΟΑΟ) και γενική διευθύντρια στο «Κτήμα Σπυρόπουλου», για τα βασικά ζητήματα που αφορούν την ΕΔΟΑΟ, για τους αμπελουργούς αλλά και για τις αλλαγές στη νοοτροπία των Ελλήνων καταναλωτών οίνου.
Συνέντευξη στην Κατερίνα Λαδοπούλου
Agro.tec: Ποιο είναι το στρατηγικό σχέδιο της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Οίνου για την αμπελουργία;
– Πρόσφατα ολοκληρώθηκε το συνέδριο για την αμπελουργία το οποίο πραγματοποιήθηκε 23 – 24 Μαΐου στα Ιωάννινα. Όπως παρουσιάστηκε και συνοψίστηκε στα συμπεράσματα του Συνεδρίου, θα πρέπει αρχικά να αντιμετωπιστούν τα αίτια και τα προβλήματα που οδηγούν στη διαχρονική και συνεχή μείωση των εκτάσεων και της κερδοφορίας της αμπελοκαλλιέργειας.
Σε αυτό συντελούν ο κατακερματισμένος κλήρος, το χαμηλό εισόδημα, το δραματικά αυξημένο κόστος παραγωγής ειδικά την τελευταία τετραετία, η απουσία αποτελεσματικών πολιτικών, αλλά και η απροθυμία των κατόχων αμπελουργικών εκμεταλλεύσεων να ενταχθούν σε συλλογικά σχήματα.
Εάν συγκροτούνταν τέτοια σχήματα, θα μπορούσαν να δημιουργηθούν οικονομίες κλίμακας και να αντιμετωπισθεί εν μέρει το πρόβλημα του κατακερματισμού, η παραοικονομία, η έλλειψη αξιοπιστίας και η ασυμφωνία των βάσεων δεδομένων που χαρακτηρίζουν τον πρωτογενή τομέα.
Βασική προϋπόθεση είναι εκπόνηση ενός στρατηγικού σχεδίου για μία ανταγωνιστική και βιώσιμη αμπελουργία, με σκοπό τη συνέχιση της ανάπτυξης των οινοποιείων και των πωλήσεων επώνυμου ελληνικού κρασιού σε εσωτερικό και εξωτερικό.
Agro.tec: Ποιες είναι οι ενέργειές σας όσον αφορά το μάρκετινγκ και το branding του ελληνικού κρασιού;
– Δεκατέσσερα χρόνια πριν, ο κλάδος, μέσω της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης, αποφάσισε να επενδύσει σε εξωστρέφεια και μακροπρόθεσμη ανάπτυξη. Εκπόνησε με συλλογικές διαδικασίες το στρατηγικό σχέδιο Marketing και Branding του τομέα και δεσμεύτηκε να το στηρίξει και να το εφαρμόσει. Το σχέδιο αυτό συγχρηματοδοτήθηκε από τον κλάδο, από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και από το Υπουργείο Ανάπτυξης, και ολοκληρώθηκε στο τέλος του 2010.
Είμαστε έτσι ο πρώτος –και μάλλον ο μοναδικός– κλάδος που απέκτησε ένα ολοκληρωμένο και σύγχρονο στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης, ως προς την έκταση και την επιστημονική αρτιότητα.
Σήμερα υπάρχει αναγκαιότητα επαναξιολόγησης και επικαιροποίησης του σχεδίου. Στο συνέδριο αμπελουργίας στα Ιωάννινα είχαμε θετική απάντηση από τον υφυπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Σταμενίτη, τόσο για τη χρηματοδότηση του στρατηγικού σχεδίου για την αμπελουργία –κάτι που για εμάς αποτελεί πρωταρχικό στόχο– όσο και για την επικαιροποίηση του σχεδίου marketing και branding.
Αναμένουμε λοιπόν να συναντηθούμε με την ηγεσία του Υπουργείου και να βάλουμε τις βάσεις και για τα δύο αυτά σημαντικά σχέδια.
Agro.tec: Πώς προβάλλετε και πώς προωθείτε τον ελληνικό οίνο στο εξωτερικό;
– Σημαντικό ρόλο στην υλοποίηση του στρατηγικού σχεδιασμού και της ανάπτυξης των εξαγωγών παίζουν τα προγράμματα προβολής και προώθησης προϊόντων σε αγορές τρίτων χωρών μέσω της Κοινής Οργάνωσης Αγορών Οίνου, μιας από τις 21 κοινές οργανώσεις αγορών που θεσπίστηκαν από το Συμβούλιο της ΕΕ στα πλαίσια της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής.
Από τα προγράμματα αυτά η Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Οίνου διαχειρίζεται το γενικό πρόγραμμα «Wines of Greece», και για την επόμενη τριετία στοχεύουμε στην υποβολή προγραμμάτων προώθησης σε ΗΠΑ, Καναδά, Κίνα και Αυστραλία, καθώς και προγραμμάτων ενημέρωσης σε Ελλάδα, Γερμανία και Πολωνία για τους οίνους με προστατευόμενη ονομασία προέλευσης (ΠΟΠ) και με προστασία γεωγραφικής ένδειξης (ΠΓΕ).
Agro.tec: Σχεδιάζει η Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Οίνου πολιτικές ανάπτυξης του οινοτουρισμού;
– Ο οινοτουρισμός είναι μια δυναμική δραστηριότητα του αμπελοοινικού κλάδου, η οποία παρέχει οικονομικά πλεονεκτήματα στους οινοποιούς, ενώ ταυτόχρονα βοηθά στην προώθηση των προϊόντων.
Στο πλαίσιο της Διεπαγγελματικής μας Οργάνωσης λειτουργεί η Εθνική Επιτροπή Οινοτουρισμού (ΕΘ.ΕΠ.Ο.), υπό την ηγεσία της κ. Μαίρης Τριανταφυλλοπούλου, και αποτελεί χώρο συζήτησης, προβληματισμού και διατύπωσης προτάσεων για την ανάπτυξη του οινοτουρισμού. Απαρτίζεται από εκπροσώπους των κεντρικών φορέων της Διεπαγγελματικής Οργάνωσης, του Συνδέσμου Ελληνικού Οίνου (ΣΕΟ), του Κλαδικού Εθνικού Αγροτικού Συνεταιρισμού Αμπελοοινικών Προϊόντων «ΚΕΟΣΟΕ», καθώς και από εκπροσώπους των περιφερειακών οργανώσεων.
Η αποστολή της ΕΘ.ΕΠ.Ο. είναι πρωτίστως να προωθήσει το συντονισμό μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων και να συμβάλει στην ανάπτυξη συστάσεων για την πολιτική οινοτουρισμού. Επίσης συντονίζει και υλοποιεί δράσεις πανελλαδικής εμβέλειας, όπως είναι η Παγκόσμια Ημέρα Οινοτουρισμού και οι «Ανοιχτές Πόρτες» των οινοποιείων.
Το επόμενο διάστημα, και αφού η ΕΘ.ΕΠ.Ο. καταλήξει στη στρατηγική, θα δείτε δράσεις εξωστρέφειας με σκοπό να αυξηθεί η δημοσιότητα για το σήμα οινοτουρισμού που δίνεται στα οινοποιεία που έχουν τις σχετικές προδιαγραφές από τον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού (ΕΟΤ).
Η Διεπαγγελματική μας Οργάνωση, μέσω της ΕΘ.ΕΠ.Ο., έχει σαφέστατη στρατηγική συνεργασιών για τον οινοτουρισμό με τον ξενοδοχειακό κλάδο, τόσο σε εθνικό όσο και σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Όσο αναπτύσσεται αυτή η στρατηγική, θα περιλαμβάνει όλο και περισσότερους κλάδους, γιατί τελικά ο σκοπός του οινοτουρισμού είναι η περιφερειακή ανάπτυξη.
Agro.tec: Λαμβάνετε πρωτοβουλίες όσον αφορά την εκπαίδευση και την κατάρτιση των οινοπαραγωγών;
– Δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην εκπαίδευση των επαγγελματιών τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, ενώ έχουμε αναπτύξει σε συνεργασία με το «Wine Spirits Coffee Beverages» (WSPC) την «Ελληνική Ακαδημία Οίνου» (Greek Wine Academy), με εξειδικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα που απευθύνονται σε οινοπαραγωγούς και επαγγελματίες του κλάδου των ξενοδοχείων, των εστιατορίων και των καφέ (hotel – restaurant – cafe [HO.RE.CA.]).
Μέσω της υλοποίησης του σχεδίου για τον οινοτουρισμό, η εκπαίδευση αυτή θα φτάσει σε κάθε ενδιαφερόμενο στην Ελλάδα.
Agro.tec: Υπάρχει εισαγόμενο κρασί που ελληνοποιείται; Γιατί συμβαίνει αυτό και πώς αντιμετωπίζεται; Υπάρχουν έλεγχοι και κατάλληλες υποδομές για την αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος;
– Το φαινόμενο της ελληνοποίησης εισαγόμενων κρασιών είναι υπαρκτό, αποτελεί σημαντικό πρόβλημα για την ελληνική αμπελοοινική αγορά και οι πρωταγωνιστές του είναι κυρίως έμποροι και οινοπαραγωγοί που επιδιώκουν γρήγορο κέρδος.
Παρά τις υπάρχουσες υποδομές και τους ελέγχους, το πρόβλημα δεν έχει εξαλειφθεί πλήρως, και για αυτό απαιτείται συνεχής βελτίωση των μεθόδων ελέγχου, αυστηροποίηση των ποινών και προώθηση της διαφάνειας στην αγορά.
Agro.tec: Έχουν αλλάξει οι τάσεις των Ελλήνων καταναλωτών και καταναλωτριών όσον αφορά τις ποικιλίες αλλά και τους εμφιαλωμένους οίνους; Κερδίζει έδαφος το εμφιαλωμένο σε σχέση με το χύμα κρασί;
– Οι τάσεις των Ελλήνων καταναλωτών όσον αφορά τις ποικιλίες και τους εμφιαλωμένους οίνους έχουν όντως αλλάξει τα τελευταία χρόνια. Αυτές οι αλλαγές αντανακλούν μια γενικότερη στροφή προς την ποιότητα και την αναζήτηση νέων εμπειριών στη γεύση, ακολουθώντας τις διεθνείς τάσεις. Οι κύριες τάσεις και αλλαγές που έχουν παρατηρηθεί είναι οι εξής:
- Η κατανάλωση εμφιαλωμένου κρασιού αυξάνεται σημαντικά. Σίγουρα δεν έχουμε πετύχει το ιδανικό αποτέλεσμα, αλλά όλο και περισσότεροι καταναλωτές αναζητούν μεγαλύτερη ποιότητα και συνέπεια, που συχνά λείπουν από το χύμα κρασί.
- Το εμφιαλωμένο κρασί προσφέρει τη δυνατότητα αναγνώρισης του παραγωγού και της περιοχής προέλευσης.
- Οι καταναλωτές δείχνουν μεγαλύτερη προτίμηση στις εμπειρίες γευσιγνωσίας που προσφέρουν τα εμφιαλωμένα κρασιά. Τόσο η Διεπαγγελματική μας Οργάνωση όσο και οι οινοπαραγωγοί, οργανώνουν εκδηλώσεις, γευσιγνωσίες και οινοτουριστικές δραστηριότητες που προσελκύουν τους λάτρεις του κρασιού.
- Μετά την πανδημία, παρατηρείται αύξηση στην κατανάλωση κρασιού στο σπίτι. Αυτό ευνοεί την κατανάλωση εμφιαλωμένων οίνων που μπορούν να αποθηκευτούν και να καταναλωθούν με μεγαλύτερη ευκολία.
- Οι Έλληνες καταναλωτές είναι πλέον πιο ενημερωμένοι και εκπαιδευμένοι σχετικά με το κρασί, γεγονός που τους καθιστά πιο απαιτητικούς και επιλεκτικούς.
Agro.tec: Επηρεάζει η οικονομική κρίση την κατανάλωση οίνου;
– Η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει σημαντικά τις προτιμήσεις και τις συνήθειες των καταναλωτών οίνου στην Ελλάδα. Αρχικά, η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος, λόγω της οικονομικής κρίσης, έχει οδηγήσει σε περιορισμό των δαπανών, συμπεριλαμβανομένων και αυτών για κρασί.
Οι καταναλωτές στρέφονται προς φθηνότερες επιλογές προκειμένου να διατηρήσουν τη συνήθεια της κατανάλωσης χωρίς να υπερβαίνουν τον προϋπολογισμό τους. Παρά τις δυσκολίες, οι οινοπαραγωγοί προσαρμόζονται στις νέες συνθήκες, αναζητώντας νέες αγορές και επενδύοντας στην ποιότητα.
Agro.tec: Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, τα πιο μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν;
– Αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα, όπως είναι η οικονομική κρίση και το μειωμένο εισόδημα, το μικρό μέγεθος των εκμεταλλεύσεων, το αυξημένο καλλιεργητικό κόστος και οι επιβαρύνσεις, καθώς και η κλιματική αλλαγή.
Στην αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων μπορεί να συμβάλει η αξιοποίηση των δυνατοτήτων που παρέχει η Κοινή Αγροτική Πολιτική 2023-2027, με την εισοδηματική στήριξη των παραγωγών, την ηλικιακή ανανέωση και την προώθηση των συλλογικών σχημάτων.
Η Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Αμπέλου και Οίνου (ΕΔΟΑΟ) στέκεται δίπλα στους αμπελουργούς. Τον επόμενο καιρό θα αναπτύξουμε δράσεις εξωστρέφειας προς τους αμπελουργούς με σκοπό να βρεθούμε δίπλα τους, να συζητήσουμε τα προβλήματά τους, καθώς και να προτείνουμε λύσεις και να παρέμβουμε θεσμικά, όπου αυτό είναι δυνατό.
Agro.tec: Τα τελευταία χρόνια γίνεται πολύς λόγος για την ευφυή γεωργία. Μπορούν οι αμπελουργοί να αξιοποιήσουν τις εφαρμογές της και να τις υποστηρίξουν οικονομικά;
– Η «ευφυής γεωργία» ή «γεωργία ακριβείας» αποτελεί μια σύγχρονη προσέγγιση, που χρησιμοποιεί τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών για τη βελτιστοποίηση της παραγωγής και την αποτελεσματική διαχείριση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων.
Προσφέρει σημαντικές δυνατότητες για τους αμπελουργούς, ιδιαίτερα όσον αφορά την προσαρμογή στις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής και τη βελτίωση της παραγωγικότητας και της ποιότητας.
Ωστόσο, η υιοθέτησή της συνοδεύεται από οικονομικές δυσκολίες, κυρίως λόγω του υψηλού αρχικού κόστους και των αναγκών για συνεχή συντήρηση και εκπαίδευση.
Παρά τις δυσκολίες, η ευφυής γεωργία φαίνεται να είναι μονόδρομος για την αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων και την εξασφάλιση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας και ανταγωνιστικότητας των αμπελοοινικών εκμεταλλεύσεων.
Για το λόγο αυτό, η οικονομική υποστήριξη και τα κίνητρα από την πολιτεία και την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ζωτικής σημασίας για την ενθάρρυνση της υιοθέτησης αυτών των τεχνολογιών από τους αμπελουργούς.
