Τα κρίσιμα ζητήματα που καλείται να διαχειριστεί στη νέα του θητεία μάς ανέπτυξε στη συνέντευξή του ο δρ. Γεώργιος Ντούτσιας, μετά την εκ νέου ανάδειξή του στη θέση του προέδρου της Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Επιτραπέζιας Ελιάς (Δ.Ο.ΕΠ.ΕΛ.), μετά τις πρόσφατες αρχαιρεσίες. Η κλιματική αλλαγή, η έλλειψη παραγωγικών διαμερισμάτων και εργατών γης, η διαχείριση των υδατικών πόρων και η αναμονή δημιουργίας μητρώου συσκευαστηρίων επιτραπέζιων ελιών είναι μερικά από τα θέματα που έθιξε.
Συνέντευξη στην Κατερίνα Λαδοπούλου
Agro.tec: Αναδειχτήκατε εκ νέου πρόεδρος της Δ.Ο.ΕΠ.ΕΛ. Θα θέλαμε να μας πείτε ποιες είναι οι προτεραιότητες που θέτετε στη νέα σας θητεία.
– Αρχικά, θα ήθελα να ευχαριστήσω και μέσω αυτής της συνέντευξης όλα τα μέλη της Δ.Ο.ΕΠ.ΕΛ. που έδειξαν για ακόμα μια φορά εμπιστοσύνη στο πρόσωπό μου και με ανέδειξαν και πάλι πρόεδρο κατά τις αρχαιρεσίες της ετήσιας τακτικής γενικής συνέλευσης της Οργάνωσης, στις 14 Ιουνίου 2024.
Βασική προτεραιότητα στη νέα μου θητεία παραμένει η διευθέτηση σημαντικών ζητημάτων και η περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου της επιτραπέζιας ελιάς συνολικά.
Agro.tec: Ποια είναι τα πιο κρίσιμα ζητήματα του κλάδου σας και ποιες οι λύσεις προτείνετε για αυτά;
– Είναι γνωστό ότι ο κλάδος αντιμετωπίζει διαχρονικά σοβαρά ζητήματα. Πρώτο είναι αυτό της κλιματικής αλλαγής με όλες τις αρνητικές συνέπειες που αυτή επιφέρει, όπως ήταν η πρωτοφανής ακαρπία των ελαιόδεντρων των επιτραπέζιων ποικιλιών κατά την πρόσφατη ελαιοκομική περίοδο.
Εξαιτίας αυτής της ακαρπίας έχει προκύψει ανάγκη ενίσχυσης του κλάδου των επιτραπέζιων ελιών, τόσο των ελαιοπαραγωγών όσο και των μεταποιητικών και εξαγωγικών επιχειρήσεων. Την ανάγκη αυτή έχει αναγνωρίσει ο ίδιος ο υπουργός αγροτικής ανάπτυξης, και αναμένουμε σχετικές ενέργειες.
Σημαντικό είναι το ζήτημα της δακοκτονίας. Ως γνωστόν, ο μεγαλύτερος εχθρός του ελαιόκαρπου είναι το έντομο με το κοινό όνομα «Δάκος της Ελιάς» (Bactrocera Oleae), το οποίο μπορεί να εκμηδενίσει τη σοδιά. Η δακοκτονία δεν σταμάτησε να παρουσιάζει προβλήματα στην εφαρμογή της· δεν εφαρμόζεται σωστά και δεν δίνει τα αποτελέσματα που θα έπρεπε να έχουμε.
Ο κλάδος έχει ζητήσει από την πολιτεία την εφαρμογή των αποτελεσμάτων της έρευνας και της νέας τεχνολογίας στην καταπολέμηση του εντόμου και επαναφέρει το αίτημα για μελέτη του θέματος από επιτροπή εμπειρογνωμόνων.
Σημαντική επίσης σε πολλά παραγωγικά διαμερίσματα –και ιδιαίτερα στην Περιφερειακή Ενότητα (Π.Ε.) Χαλκιδικής– είναι η έλλειψη νερού για άρδευση των ελαιόδεντρων, για τη παραγωγή επιτραπέζιου ελαιόκαρπου καλής ποιότητας. Το θέμα είναι πολύ σοβαρό και πρέπει να μελετηθούν και να δρομολογηθούν οι αναγκαίες λύσεις. Πολύ περισσότερο αν λάβουμε υπόψη μας ότι η Π.Ε. Χαλκιδικής παράγει 160.000 τόνους βρώσιμης ελιάς, ποσότητα που αποτελεί το 50% του συνόλου της παραγωγής της χώρας.
Ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα είναι η έλλειψη εργατών γης και ειδικότερα των μετακλητών από τρίτες χώρες, οι οποίοι δεν αναζητούν πλέον εργασία στη χώρα μας, κυρίως για λόγους απαγορευτικής και δαπανηρής γραφειοκρατίας. Το πρόβλημα της έλλειψης μετακλητών εργατών γης στην χώρα μας καθίσταται μόνιμο και οδηγεί σε αδιέξοδο τη γενικότερη συγκομιδή των αγροτικών προϊόντων. Ειδικά στον κλάδο των επιτραπέζιων ποικιλιών ελιάς επιδρά αρνητικά σε όλους τους τομείς παραγωγής, από τον πρωτογενή έως τον τριτογενή.
Επανειλημμένα έχουμε επισημάνει εγγράφως στο Υπουργείο Μετανάστευσης & Ασύλου –δυστυχώς χωρίς ανταπόκριση μέχρι στιγμής– ότι η διαδικασία εισόδου των μετακλητών εργατών στη χώρα μας πρέπει να απλοποιηθεί, με νόμιμες διαδικασίες και εύκολες για τους αγρότες, όπως γίνεται και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, χωρίς να κινδυνεύουν να βρεθούν εκτεθειμένοι σε τυχόν ελέγχους τόσο οι ελαιοπαραγωγοί όσο και οι νόμιμοι μετακλητοί εργάτες γης.
Παραμένει σημαντικό ζήτημα και η ελλιπής εκπροσώπηση του πρωτογενούς τομέα στην Διεπαγγελματική Οργάνωση Επιτραπέζιας Ελιάς (Δ.Ο.ΕΠ.ΕΛ.). Αυτό οφείλεται στην υποτυπώδη ακόμα –μετά την κατάρρευση των συνεταιρισμών– οργάνωση των ελαιοπαραγωγών των επιτραπέζιων ποικιλιών σε συλλογικά σχήματα, δηλαδή σε ομάδες, οργανώσεις και συνεταιρισμούς, τα οποία σχήματα θα μπορούσαν ως νομικά πρόσωπα να μετέχουν στη Δ.Ο.ΕΠ.ΕΛ. και να εκπροσωπούν επαρκώς τον πρωτογενή τομέα.
Έχουμε ζητήσει από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων (ΥΠ.Α.Α.Τ.), το οποίο γνωρίζει το θέμα, να δίνονται κίνητρα στους ελαιοπαραγωγούς για συμμετοχή σε συλλογικά σχήματα, όπως και στην εθνική Δ.Ο.ΕΠ.ΕΛ.
Χρόνιο αίτημά μας προς το Υπουργείο –από το 2010– είναι επίσης η σύσταση Μητρώου Συσκευαστηρίων Επιτραπέζιων Ελιών, όπως έχει συσταθεί και για άλλα αγροτικά προϊόντα. Είναι απορίας άξιον να εκκρεμεί τόσα χρόνια η δημιουργία του Μητρώου, ενός τόσο σημαντικού αναπτυξιακού μέτρου για τον κλάδο των επιτραπέζιων ελιών.
Agro.tec: Ποια είναι τα οφέλη που θα λάβουν οι ελαιοπαραγωγοί από το Μέτρο 16 «Συνεργασία και καινοτομία» του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης;
– Στο πλαίσιο των δράσεών της, η εθνική Δ.Ο.ΕΠ.ΕΛ. συμμετέχει στο έργο «Πιστοποιημένα Φυτώρια» του Μέτρου 16, με συντονιστή το Ινστιτούτο Ελιάς Υποτροπικών Φυτών και Αμπέλου, του Ελληνικού Γεωργικού Οργανισμού «Δήμητρα» (ΕΛ.Γ.Ο. «Δήμητρα»).
Για πρώτη φορά στην Ελλάδα θα δημιουργηθεί ολοκληρωμένη αλυσίδα παραγωγής πολλαπλασιαστικού υλικού ελιάς, εσπεριδοειδών και συκιάς, η οποία αλυσίδα εγγυάται την ιχνηλασιμότητα, την ποικιλιακή γνησιότητα, την ελληνική καταγωγή, την φυτοϋγεία, την ποιότητα, την απόδοση και τέλος το αγροτικό εισόδημα. Επίσης θα αναπτυχθούν σύγχρονες, αξιόπιστες και γρήγορες μοριακές μέθοδοι πολλαπλής ανίχνευσης παθογόνων.
Συνολικά, το πρόγραμμα αναμένεται να έχει θετικές επιπτώσεις στη γεωργική παραγωγή, στο περιβάλλον και στην οικονομία, προάγοντας την αειφορία, την οικονομική αποδοτικότητα και την ποικιλιακή γνησιότητα στον αγροτικό τομέα.
Επιπλέον, θα αποτελέσει εργαλείο marketing για τις εξαγωγές των δημοφιλών ελληνικών επιτραπέζιων ελιών.
Agro.tec: Τι έχει συμβεί με την ελιά ποικιλίας «Καλαμών» και την προστατευόμενη ονομασία της; Γιατί έπρεπε να φτάσουν τα πράγματα στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), και πώς κρίνετε την απόφασή του;
– Σχετικά με το ζήτημα της ποικιλίας «Καλαμών» / «Καλαμάτας», η απόφαση του ΣτΕ έδωσε τέλος σε ένα πρόβλημα που ταλάνιζε επί χρόνια όλους όσους ασχολούνταν με την εκμετάλλευση των επιτραπέζιων ελιών της συγκεκριμένης ποικιλίας. Η διάθεση των επιτραπέζιων ελιών της ποικιλίας με την παγκοσμίως γνωστή ονομασία «Καλαμάτα» / «Kalamata olives» (brand name) δεν επηρεάζει ούτε στο ελάχιστο τη διάθεση του προϊόντος προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης (ΠΟΠ) «Ελιά Καλαμάτας» / «Elia Kalamatas».
Αντιθέτως, μια διαφορετική απόφαση θα αναστάτωνε την εκτός Ελλάδας αγορά όπου διατίθεται το 90% της εγχώριας παραγωγής των επιτραπέζιων ελιών της ποικιλίας «Καλαμών» / «Καλαμάτα». Και πρόκειται για μια παραγωγή που φτάνει σήμερα τους 90.000 τόνους ετησίως και μέσα στην επόμενη δεκαετία θα φτάσει 120.000 τόνους, καθώς θα περιέλθουν σε περίοδο καρποφορίας οι φυτεύσεις εκατομμυρίων δενδρυλλίων της ποικιλίας τα τελευταία χρόνια σε όλη τη χώρα, και κυρίως στις Π.Ε. Αιτωλοακαρνανίας, Λακωνίας και Φθιώτιδας.
Η «σολομώντεια» απόφαση του ΣτΕ, πέραν των προαναφερθέντων θετικών αποτελεσμάτων, παρέχει και τα αναγκαία χρονικά περιθώρια να διερευνηθεί η δυνατότητα θωράκισης όλων των επιτραπέζιων ελιών της ποικιλίας «Καλαμών» / «Καλαμάτα» ελληνικής προέλευσης.
Ήδη έχει δρομολογηθεί η σύσταση επιτροπής εμπειρογνωμόνων σχετικής με την θωράκιση του ελληνικού προϊόντος, με πρωτοβουλία των Εμπορικών Επιμελητηρίων Αιτωλοακαρνανίας, Λακωνίας, Μεσσηνίας και Φθιώτιδας, με τη βοήθεια του ΥΠ.Α.Α.Τ. και τεσσάρων φορέων του κλάδου των επιτραπέζιων ελιών, που είναι οι εξής:
- Η εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Επιτραπέζιας Ελιάς (Δ.Ο.ΕΠ.ΕΛ.).
- Η Πανελλήνια Ένωση Μεταποιητών – Τυποποιητών – Εξαγωγέων Επιτραπέζιων Ελιών «ΠΕΜΕΤΕ».
- Η Πανελλήνια Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών και Οργανώσεων Επιτραπέζιας Ελιάς (Π.Ε.Α.Σ.Ο.ΕΠ.Ε.).
- Ο Σύλλογος υπέρ των Μεσσηνιακών Ελαιοκομικών Προϊόντων ΠΟΠ «ΣΥΜΕΠΟΠ».
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα είναι η 2η εξαγωγική χώρα επιτραπέζιων ελιών στην παγκόσμια κατάταξη και ότι το προϊόν εξάγεται σε περισσότερες από 100 χώρες, αποφέροντας πάνω από 650 εκατ. ευρώ. Οι επιτραπέζιες ελιές της ποικιλίας «Καλαμών» / «Καλαμάτα» αποφέρουν σήμερα πάνω από 250 εκατ. ευρώ, ενώ θα αποφέρουν στο μέλλον πάνω από 400 εκατ. ευρώ.
Agro.tec: Πώς βλέπετε την ελαιοκομική περίοδο 2024 – 2025 από άποψη παραγωγής;
– Είναι αρκετά νωρίς ακόμα να έχουμε ασφαλείς εκτιμήσεις για τη νέα ελαιοκομική περίοδο. Παρά την υφιστάμενη μακροχρόνια εμπειρία, η κλιματική κρίση μάς κάνει επιφυλακτικούς για προβλέψεις, ακόμα και για το κοντινό μέλλον. Ωστόσο, αυτή την χρονική στιγμή εκτιμούμε ότι η ελαιοκομική περίοδος που έρχεται θα είναι μια μέτρια έως κανονική χρονιά από άποψη παραγωγής.
